Kontracepcija
U istoriji ljudske popoulacije sposobnost kontrole fertilnosti imala je velki uticaj i značaj kako na društvene prilike tako i na medicinsku praksu.
Postoji više pravaca u razmatranju planiranja porodice: personalni, populacioni, socioekonomski, religijski i politički aspekt.
Svaki od ovih aspekata određuje koja će se metodologija u planiranju porodice primjenjivati. Studije o motivaciji
za korištenje kontracepcije govore da na nju utiču brojni faktori:
- edukacija individue
- sredina u kojoj osoba živi
- religija i tradicija
- individualna želja za veličinom porodice
- socioekonomske prilike i drugi faktori
Populaciona politika mora voditi računa o gustini stanovništa na jednoj manjoj ili široj regiji i mora stvarati planove za prevazilaženje mogućih demografskih problema na planeti. Kada bi se nastavio trend porasta ljudske populacije, kao što je to bio u posljednjih 100 godina, ne samo da bi se javio problem u pogledu obezbjeđivanja hrane nego i životnog prostora na planeti. Proračuni govore da ukoliko bi se uvećavanje ljudske populacije nastavilo dosadašnjim tempom broj ljudi bi 2200.god. na zemaljskoj kugli mogao da iznosi oko 500 milijardi odnosno gustina ljudske populacije na svim kontinentima bila bi po km kvadratnom kao što je danas u Washington DC. Ovakva gustina stanovništva na planeti mogla bi biti posljedica odsustva planiranja rađanja i ova činjenica nijedno društvo, pa time i pojedinca, ne bi trebalo ostaviti ravnodušnim.
Uloga ljekara u planiranju porodice je da nudi metodologiju, objašnjava teorijski značaj kontraceptivnih metoda i način korištenja pojedinog kontraceptivnog sredstva. Obrazovanje opšte populacije je spor proces. Motivacija pojedinca umnogome zavisi od nivoa edukacije.
Pod terminom kontracepcija podrazumijevaju se lijekovi, sredstva, metode i intervencije koje ograničavaju fertilnost.
Razlikujemo reverzibilnu, vremenski ograničenu kontrolu fertilosti koju zovemo kontracepcija i trajno ograničenje fertilnosti što zovemo sterilizacija.
Idealno kontraceptivno sredstvo bi trebalo da bude potpuno sigurno za korisnika, bezopasno, jeftino, jednostavno za upotrebu, sa što kraćom reverzibilnošću fertilnosti i da ne skreće pažnju na sebe prilikom seksualnog odnosa. Do danas ovakvo idealno sredstvo još nije poznato. Po učestalosti korištenja konraceptivnih sredstava, najčešće upotrebljavano kontraceptivno sredstvo danas je:
- oralna kontracepcija
- kondom
- dijafragma
- IUD
- ritam metode
- vaginalna kontraceptivna sredstva
- prekinuti snošaj
Korištenje kontracepcije pomače pacijentu i njegovom partneru u ostvarivanju seksualnih potreba na adekvatan način bez opterećenja sa mogućnošću nastanka nastanka neželjene trudnoće.
Pacijent treba da bude detaljno upoznat sa uspješnošću, indikacijama i kontraindikacijama, komplikacijama, prednostima i nedostatcima raspoloživih kontraceptivnih sredstava ili o sredstvu za koje pacijent ispolji isključivo interesovanje.
Ne postoji sredstvo sa 100% izraženom sugurnošću u pružanju kontraceptivnog efekta.
Greška koju sam pacijent napravi u korištenju nekog kontraceptivnog sredstva izostavljanjem npr. uzimanja tableta, najčeši je razlog za neželjenu trudnoću.
Najčešće greške pacijenta nastaju među tinejdžerima.
Izbor kontraceptivnog sredstva
Faktori koji utiču na odluku o izboru kontraceptivnog sredstva su brojni, na prvom mjestu odluka zavisi od efikasnosti datog kontraceptivnog sredstva, ali to nije jedini faktor.
Na odluku o izboru sredstva utiču i faktori kao što su sigurnost, lakoća nabavke, skretanje pažnje na svoje prisutstvo u toku odnosa, lična prihvatljivost sredstva za pacijenta, kao i za njegovog partnera.
Može biti od značaja da li pomenuto kontraceptivno sredstvo pruža i zaštitu od seksualnih bolesti i da li ima uticaja na osjećaj zadovoljstva pri odnosu. U donošenju odluke o izboru sredstva pored ovih faktora, kako za pacijenta tako i za ljekara pored sigurnosti koju sredstvo pruža utiče i postojanje mogućih sporednih efekata pri njegovu korištenju.
Pri odabiru kontraceptivnog sredstva važni su i drugi faktori, kao što su: kulturalni, religijski ili socijalni faktori.
Kraknji faktor odluke pacijenta vezan je za fertilnost u budućnosti i koji od partnera preuzima odgovornost za sigurnost korištenja datog kontraceptivnog sredstva. Ljekar pri savjetovanju vrste kontraceptivnog sredstva mora uzeti u obzir sve faktore koji mogu uticati na izbor.
|
