Klimakterijum je period prelaska iz repreduktivne faze života u senijum. Počinje oko 45 godine života, a završava se oko 65. godine.

Period klimakterijuma djeli se u nekoliko faza

Premenopauza počinje oko 40 godine života i završava se sa menopauzom. Udružena je sa minornim endokinim poremećajima. Prvo znaci i simptomi pojavljuju se krajem 40-tih godina. Menstruacije postaju iregularne, a krvarenja traju duže i postaju intezivnija. U to vrjeme se javljaju i prve epizode valunga.

Perimenopauza počinje sa pojavom klimakteričnih smptoma i završava se godinu dana poslje menopauze.

Menopauza predstavlja posljednje menstralno krvarenje. To se obično dešava između 45. i 55. godine života, prosječno u 51. godimi života. Najsnažniji prirodni predskazivač godina menopauze je dužina menstralnog ciklusa. U koliko ciklus traje kraće od 26 dana menopauza nastupa nešto ranije (49 godina), a ako ciklu traje duže od 33 dana menopauza nastupa nešto kasnije 51 godina.

Simptomi u menopauzi

Najznačiji spoljašnji faktor koji utiče godine menopauze je pušenje cigareta. Kod žena pušača menopauza nastupa jednu do dvije godine ranije nego kod žena nepušača, ova pojavase objašnjava efektima duvana na centralni nervni sistem hipoksičnim efektima na ovarijume ili destrukcijiom folikula u ovarijumima policikličnim hidrokarbonatima iz dima.

Postmenopauza je posljednja faza prelaznog perioda, počinje sa menopauzom a završava se sa početkom senijuma, oko 65. godime života

sem prirodne menopauze postoji prijevrenena menopauza, hirurška menopauza i postradijaciona menopauza.

O prijevremenoj menopauzi govorimo kad ona nastupi prije 40. godine života. Hirirška menopauza nastaje kad se pacijentkinji operativno uklone oba jajnika. Treba napomenuti da kod pacijentkinja kod kojih se hirurški ukloni materica, a sačuva jedan ili oba jajnika menopauza nastupa nešto ranije zbog poremećene vaskularizacije jajnika.

Postiradiciona menopauza nastupa kada se jajnici izlože zračenju u cilju ljeečenja nekog drugog osnovnog oboljenja ( najčešće karcinoma dojke) koje je estrogen zavisno.

Simromi i znaci menopauze su vazomotorni i psihološki.

Vazomotorni simptomi manifestuju se u vidi valunga, noćnog preznojavanja i palpitacija - najkarekterističnuja su manifestacija klimakterija, međutim oni ne prestavljaju univerzalni simtom. Valunzi predstavljaju prolaznu neprijatnu senzaciju koja se uglavnom maifestuje u gornjoj polovini tijela, sa crvenilom u predjelu lica, znojenjem lica, vrata i tjela, a udruženi su sa pojavom palpitacija, ukoliko se javljaju noću, obično remete san, a javljaju se spontano, bez spoljašnjeg okidača, ali mogu biti provocirani toplim pićem, toplom hranom, toplom prostorijom ili stresnom situacijom. Trajanje i učestalost valunga jako variraju. Mogu da traju od nekolko sekundi do 30min, sa prosječnim trajanjem od 4 minute. Mogu da se javljaju nekoliko puta za sat, ali i dva puta mjesečno.

Simtomi obično počinju dvije godine prije menopauze, tako da nakon menopauze postepeno opada frekvencija i inetenzitet valunga. Tokom valunga raste serumska koncentracija adrenalina uslovljavajući palpitacije - puls se ubrzava za 20 otkucaja u minuti. Oko 30 sekundi kasnije, opada serumska koncentracija noradrenalina, uslovljavajući dilataciju krvnih sudova i povećanje krvnog protoka. Vazodilatacija obuhvata krvne sudove kože u predjelu lica, nadlaktica i šaka uslovljavajući porast temerature. Nezna se od čega nastaju valunzi.

Poremećaij sna i psihički poremećaji

Insomnija (nesanica) je česta boljka žena u peri i postmenopauzi. Smatra se da glavnu ulogu u poremećaju sna igraju noćna preznojavanja i pogoršan psihički status.

Psihički poremećaji u periodu menopauze uslovljeni su sljedećim faktorima:

• Smanjenom produkcijom endogenih estrogena
• Sociokulturnim faktorima, koji su određeni sredinomu kojoj živi žena
• psihološkim faktorima koji zavise od struktire ženinog karaktera

Endogeni estrogeni igraju ulogu u emocionalnom statusu pošto utiču na aktivnost centralnih neurotransmitera, naručito serotonina.

Ova supstanca ima pozitivan efekat na raspoloženje i estrogeni su u izvjesnoj mjeri odgovorni za održavanje njezinog nivoa u mozgu.

Pad nivoa estrogena redukuje raspoloživost neurotransmitera u hipotalamusu što može da utiče negativno na emocinalno stanje.

Najčešćipsihički poremećaji su: Depresija, razdražljivost, gubitak koncentracije, gubitak libida. Za razliku od prolaznih simptoma estrogenog deficita koji se javljaju prije menopauze i traju nekolko godina, trajne posljedice estrogenog deficita ispoljavaju se više godina nakon menopauze. To su involutivne promjene na urogenitalnim organima, promjene u koži i kosi, ostoporoza i promjene u kardiovaskularnom sisitemu.

Promjene u urogenitalnom traktu

Nedostatak estrogena uslovljava atrofiju svih genitalnih organa. Fizičke promjene na vagini i vulvi su glavni faktor koji remeti seksualnu aktivnost žena u klimaksu. Na urogenitalnom traktu nedostatak estrogena dovodi do strukturnih i funkcionalnih promjena u zidu uretre i mokraćne bešike. Ove promjene doprinose tegobama kao što su inkontinencija, učestalo mokrenje, nokturija (noćno mokrenje) i otežano mokrenje.

Kardiovaskularni sistem

Izgleda da nivo estrogena tokom fertilne faze života žene štiti od kardiovaskularnih bolesti kao što je infarkt miokarda i koronarna srčana bolest.

Epidemiološke studije su pokazale da žene više umiru od kardiovaskularnih bolesti nego od svih tipova karcinoma.

Najčešći uzrok kardovaskularnih oboljenja je ateroskleroza, degenerativno oboljenje zida i unutrašnje površine arterija. Taj proces zahvata sve arterije, a prve kliničke manifestacije javljaju se u zahvaćenim vitalnim organima, a to su srce, mozak, bubrezi, oči ali i ekstremiteti.

Osteoporoza...